دایره در نگارگری و مینیاتور به چه معناست؟

طرح زیر گنبد مسجد امام - دایره در معماری اسلامی

درهنر های مانوس با دین اسلام دایره نماینده جهانی است که مرکزیتی به نام الله دارد و  

 تمام هستی حول محوریت این مرکز قرار داده شده اند تا جایی که در هنر معمری اسلامی نیز شاهد مساجدی هستیم که با وجود گنبد های دایره ای مرکزیتی دارند که همواره به بالا صعود می کند و با نام مقدس الله مزین می شود.

گنبد مسجد شیخ لطف الله - میدان نقش جهان اصفهان

گفتنی است که شکل مساجد اسلامی و حالت گنبد های دوار آنها کاملا ملهم از پرستشگاه های زرتشتی است که ایرانیان در آن به پرستش اهورا مزدا می پرداختند ولی همین شکل و شماء در فرهنگ و فلسفه اسلامی با تعریفی جدید و ژرف تبدیل به نشانه ای از یکتا پرستی در اسلام می شود.

آتشکده باکو محل پرستشگاه رزتشتیان

از آنجایی که در اسلام دایره نماد ذات اقدس خداوندی است ، نیم دایره نیز خود را در نقش انسان معرفی می کند چرا که بر طبق فرامین قرآنی خداوند انسان را از گل سلاله ساخت و پرداخت و سپس از روح خویش در کالبد بی جان انسان دمید و به او موهبت زندگی بخشید.

تجلی روح خدا در کالبد انسان

بدین ترتیب آدمیزاد به موجودی مبدل می شود که نیمی از وجودش از خداوند است. پس ماهیت انسانی در هنر های تجسمی به مثابه نیم دایره ای متجلی می شود. نیم دایره هایی که عموما با اتصالات مارپیچی به یکدیگر، خطوط اسلیمی را تشکیل می دهند که تمامی هنر نگارگری بر آن استوار شده است.

معماری اسلامی- نیم دایره نماد انسان

در هنر معماری سنتی نیز می توانیم نیم دایره ها (انسان) را در قالب طاقچه ها و درب ها و پنجره هایی که نیم دایره ای در بالا و پایه هایی  متصل به زمین دارند ، مشاهده کنیم این پایه ها ی بلند و فرو رفته در زمین نشانه بخش وابستگی های دنیوی انسان و پای در قید زمین داشتن وی است و آن سقمت خدایی که به شکل نیم دایره ای در راس قرار دارد همیشه با شیشه های الوان یا چوب های منبت کاری شده با زیبایی و ظرافت هرچه تمام ترآذین می شوند تا راوی ارزش خارق العاده انسانی باشند که نیمی از وجودش و روحش را از لطف خداوند ودیعه گرفت.

معماری سنتی - نیم دایره بالای طاق نماد روح معنوی انسان

منبع: سایت مینیاتور